Powróćmy teraz do ciągłego rozwoju, jaki dokonywał się w człowieku w trakcie jego wędrówki przez wieki. Zakładamy, że używanie tego właśnie słowa „rozwój” będzie tu oznaczało następstwo zmian, z których każda zależna jest od poprzedniej i prowadzi do następnej, tworząc w ten sposób łańcuch zmian w czasie. Z tego wynika, że zmiany, jakie dokonały się w człowieku w ciągu jego istnienia na Ziemi, nie są zmianami przypadkowymi, nie mającymi ze sobą powiązania. Sposób, w jaki człowiek się rozwijał, określa rodzaj i zasięg tych kolejnych zmian. Użycie słowa „ewolucja” nie byłoby właściwe, gdyż nie zamierzamy kwestię, ponieważ można było przypisać istotom australopi- tekoidalnym nawet produkcję pierwotnych narzędzi kamiennych. Wobec tego zakresem definicji człowieka jako istoty produkującej narzędzia należałoby objąć także australopite- ków, jak to zresztą czyni już większość współczesnych badaczy, zaliczając ich do rodziny Człowiekowatych – Hominidae. Wyłaniają się jednak nowe zagadnienia, np. czy austra- lopiteki wytwarzały narzędzia w sposób całkowicie świadomy, czy też na poły instynktownie, jakby to sugerował ich małpi poziom rozwoju mózgu (przyp. tłum.).
Leave a reply