Trójlojalistyczna polityka polskich klas posiadających demaskowana jest przez Czarnowskiego przy każdej okazji: gdy mowa o polityce Kola Polskiego w Dumie, wiernopoddańczo oddającego swe głosy za budżetem zbrojeniowym i specjalnymi funduszami na flotę: gdy mowa o marzeniach obszarników poznańskich, którzy dążyli do utrzymania swej pozycji klasowej przez zaskarbienie sobie „wdzięczności“ pruskich junkrów i w swym cynizmie reklamowali politykę wysługiwania się im jako obronę narodowości polskiej: gdy mowa o skutkach cesarsko-królewskiego lojalizmu klasy, autonomicznie rządzącej Galicją 8.
Ściganie przejawów oportunizmu politycznego nie ograniczało się u Czarnowskiego do demaskowania konkretnych posunięć politycznych, lecz sięgało również do teoretycznych uzasadnień, mających podbudować tę politykę. Okazję do tego dały np. artykuły Balickiego – ideologa endecji, uzasadniające teoretycznie konieczność „aktywnego“ i „konstruktywnego“ udziału w oficjalnych przejawach życia politycznego państw zaborczych. Balicki twierdził, że „sprowadzić zmianę w kierunku polityki nie przez siebie prowadzonej można albo na drodze siły, albo na drodze wpływu, w braku zaś pierwszej trzeba się uciekać do drugiego“, a dalej jeszcze jaśniej: „Wpływ opozycji na sferę rządzącą zmniejsza się w miarę tego, jak wzrasta kąt odchylenia linii politycznej jednej i drugiej strony“. Ciekawe, że swą krytykę tez politycznych Balickiego Czarnowski wyprowadza z krytyki stosowanej przez niego metody, a więc metody psychologistycznej. Pisze Czarnowski, iż „przedstawiciel kierunku, który głosi o swym realizmie politycznym, rozpatruje sprawy polityczne metodą czysto introspekcyjną. Nić dowodzeń wysnuwa z siebie, nie z obserwacji faktów społecznych i ich wzajemnego stosunku“. Demaskuje Czarnowski leżącą u podstaw teorii Balickiego koncepcję „instynktu państwowego“, który jakoby niezawodnie miał kierować z największą korzyścią dla narodu polityką endeckich przywódców 9.
Leave a reply